Klik hier voor meer teksten van Bert Danckaert
De smaak van beton
Fotografe Friederike von Rauch (Berlijn, 1967) maakte vorig jaar een fotografische opdracht in en over Brussel. ‘90dagenbrussel’ kreeg een vervolg met ‘90dagenrotterdam’. Von Rauchs foto’s van Berlijn, Brussel en Rotterdam werden gebundeld in een lijvig boek ‘Sites’ en het resultaat van haar Rotterdams verblijf is nu in Brussel te zien in Vlaams-Nederlands Huis deBuren.
Von Rauch vertrekt in haar foto’s van architectuur. Het liefst werkt ze met beton, staal en glas wat haar foto’s zelden kleurrijk maakt. Bovendien overbelicht ze haar beelden lichtjes waardoor een zachte film van licht over de foto’s lijkt te vallen. In de inleiding van Dorian van der Brempt wordt dat licht vergeleken met een ‘fond de teint’ die als poeder op de gebouwen werd aangebracht. Op von Rauchs foto’s is geen mens te bespeuren, hoewel we constant kijken naar menselijke constructies, netjes geordend en nauwkeurig afgewogen door de zoeker van haar 6 x 6 camera. Von Rauch maakt uiterst esthetische foto’s van anonieme bouwsels en situaties, zo tilt ze het banale op tot subtiele abstracties. Nooit manipuleert ze haar beelden en houdt ze vast aan de zuivere analoge fotografie. Haar beelden zijn het gevolg van langzame meditaties en pure waarneming, wars van digitale oppoetsbeurten of Photoshop ingrepen.
Men zou zich kunnen afvragen of deze beelden nog enige uitspraak doen over de steden waarin ze tot stand zijn gekomen. Toch vermeldt von Rauch steeds de plaats van opname en noemde ze haar boek ‘Sites’ en niet ‘Compositions’. Het spannende van dit werk is net de dubbelzinnigheid ervan. Von Rauchs foto’s zijn vaak pure abstracties en toch ook verwijzingen naar echte plaatsen. We herkennen het beton, de industrieterreinen en bouwwerven. We ervaren de stilte van de interieurs en de vele ‘dead ends’. Dit werk heeft minstens zoveel met schilderkunst te maken dan met fotografie: de opeenstapeling van vlakken en materie, de minimalistische uitpuring en de emotionaliteit van de vorm komt louter tot stand door de uitgekiende standpunten, het verwijderen van elke menselijke aanwezigheid en de keuze van het gedempte licht. Daarom zijn von Rauchs foto’s gemaakt en niet genomen; het zijn constructies van het oog en de geest gebruik makend van het toeval dat de visuele omgeving bepaalt.
‘90dagenrotterdam’ bevindt zich op de gevaarlijke (?) grens van zuiver formalisme terwijl het gemaakt is in de wereld die we bewonen. Deze foto’s gaan niet over dorre banaliteit of leggen de focus niet op ‘het oninteressante’ – wat we van de New Topographers uit de jaren ’70 leerden. Het bouwt verder op die onderkoelde visie terwijl het poëzie en formele emotionaliteit (her)introduceert. Von Rauch projecteert zo een interne wereld op de oppervlakte van tactiele objecten en materialen.
Fotografie is – zoals Garry Winogrand het stelde – niet meer dan ‘light on surface’, net zoals schilderkunst niet meer is dan ‘paint on canvas’. Achter die boutade schuilt de magie en dat heeft Friederike von Rauch goed begrepen.
Bert DANCKAERT
‘90dagenrotterdam’ van Friederike von Rauch tot 8 februari 2008 in Vlaams-Nederlands Huis deBuren, Leopoldstraat 6, 1000 Brussel. Open van dinsdag tot vrijdag van 11 tot 18u. Toegang gratis. Web & virtuele tentoonstelling: www.deburen.eu
Het boek ‘Sites’ werd uitgegeven door Hatje Cantz, ISBN 978-3-7757-2039-7 en kost 39,50 euro.
