klik hier voor meer teksten van Bert Danckaert
Zuiver formalisme, pure inhoud
Ray Metzker (Milwaukee, V.S., 1931) is een belangrijke vertegenwoordiger van de Amerikaanse naoorlogse fotografie. Hoewel bij ons minder bekend, heeft Metzker in de V.S. een meer dan behoorlijke staat van dienst met solotentoonstellingen in ‘s lands grootste musea. De recente publicatie van een overzichtsmonografie ‘Light Lines’ bij uitgeverij Steidl (in samenwerking met het Musée de l’Elysée te Lausanne) moet Metzker ook in Europa zijn verdiende positie in de fotogeschiedenis geven. Momenteel is een bescheiden – maar absoluut aan te raden – presentatie van zijn werk te zien in de Antwerpse galerie 51 Fine Art Photography.
Metzker studeerde tussen 1956 en 1959 aan het Art Institute of Chicago dat jaren daarvoor bekend stond als het New Bauhaus. Het experimentele karakter van avant-garde fotografen uit het interbellum (zoals dat van New Bauhaus oprichter László Moholy-Nagy), leeft duidelijk voort in Metzkers werk: de foto’s zijn een voortdurend spel met de grammatica van de fotografie. Die deconstruerende natuur uit zich enerzijds in montages, dubbelopnamen en donkere kamermanipulaties. Anderzijds – en daar komt het meesterschap van Metzker tot uiting – is er zijn zuivere fotografische interpretatie van reële gegevens wat zich uit in een strikt formele benadering van de straat. Balancerend op de grens van de abstractie verwerkt hij trottoirs, reclameborden auto’s en figuren tot een expressieve beeldtaal die wars is van elke maatschappijkritiek – in tegenstelling tot wat we uit die tijd gewoon zijn van Amerikaanse straatfotografen zoals Garry Winogrand of Lee Friedlander. Ray Metzkers foto’s worden een realiteit op zich, zij het gedestilleerd uit het werkelijke straatleven. Sommige van zijn foto’s lijken sterk op de schilderijen van Koen Van Den Broek maar dan donker, op klein formaat en zonder kleur.
Telkens speelt Metzker met het contrast tussen licht en donker dat in het zilver van de traditionele prints prachtig tot uiting komt, zeker in de vintage prints die momenteel bij 51 Fine Art Photography te zien zijn. De uitgepuurde vorm, het grafisch lijnenspel en de verrassende compositorische wendingen zijn haast muzikaal en leveren bijzonder emotionele beelden op. In tegenstelling tot de gemanipuleerde foto’s ontstaat er bij de zuivere waarneming een geladen spanning tussen wat er was (en wat wij allemaal dagelijks waarnemen in de straten van deze wereld) en de schijnbaar eenvoudige transformatie die de fotograaf er op toepast. De manipulatie is in deze beelden gecamoufleerd en ingehouden, uit zich niet als kunstgreep maar als een simpele observatie. Het lijkt paradoxaal maar deze pure fotografie staat dichter bij de schilderkunst dan de in de donkere kamer gemanipuleerde foto’s. Zo legt Metzker nog eens bloot dat schilderkunst ook een mentaal proces is dat weinig te maken heeft met verf en canvas. Net zo min als pixels, korrel of printpapier de essentie van fotografie raken.
Bert DANCKAERT
‘Light Lines’ van Ray Metzker werd uitgegeven door Steidl. Hardcover, 288 blz met 180 triotone afbeeldingen. 50 euro. ISBN: 978-3-86521-387-7, www.steidlville.com
De tentoonstelling ‘Between Light and Lines’ van Ray Metzker is nog tot 11 oktober te zien in 51 Fine Art Photography, Zirkstraat 20. Open van dinsdag tot zaterdag van 13u tot 18u30. www.gallery51.com
