Zwaarmoedig met een knipoog
Onder de ironische titel ‘Champagne dreams on a beer budget’ toont Charlotte Lybeer (Roeselare, 1981) een aantal uiteenlopende foto’s die ze voor deze tentoonstelling selecteerde uit series die ze de afgelopen 12 jaar maakte. Tot nog toe werkte Lybeer steeds aan duidelijk omlijnde projecten en vanuit een documentaire traditie. Haar foto’s gingen over maatschappelijke thema’s, in het bijzonder over capsulaire samenlevingen zoals gated communities, all-inclusive resorts of themaparken. Lybeer was telkens geïntrigeerd hoe mensen hun identiteit bepalen door zich terug te trekken in subgroepen.
De laatste jaren legde Lybeer haar focus meer op individuen die een obsessie hebben om van identiteit te veranderen. In de serie LARP ging het over mensen die uit de dagelijkse sleur trachten te ontsnappen door zich te verkleden in heksen, ridders en andere sprookjesachtige figuren. Daarop volgde een serie over het furry fandom waarbij Lybeer (vooral via internet) contact legde met mensen die zich in pluchen beesten verkleden, soms ook vanuit een bizarre seksuele beweegreden. Zo kwam ze ook in contact met Zentai, een extreme vorm van verkleden waarbij ook het gezicht in het kostuum verdwijnt en er zelfs geen masker meer is zodat er veeleer een ontkenning van identiteit ontstaat in plaats van het aannemen van een andere persoonlijkheid.
Een aantal van die Zentai portretten combineert Lybeer nu met heel divers materiaal dat ze samen sprokkelde uit verschillende reeksen. Zo zien we een foto van een gang in een Hollands themahotel in Turkije waar een reproductie van Vermeers ‘Meisje met de parel’ een hilarische dialoog aangaat met plastic bescherming aan de wanden van de doorgangsruimte. Op een andere foto zien we een minuscule toeristenbus die door een ongerept vulkaanlandschap rijdt op Lanzarote. Er naast een beeld van een hondje in een Chinees kapsalon, net voorzien van een statige permanente. Al deze foto’s stralen een verlangen uit, de zucht naar iets hogers. Tegelijk blijven de situaties tergend banaal; het landschap kan slechts vanuit de bus ervaren worden en het hondje lijkt niet bepaald opgetogen over zijn nieuwe kapsel. De associatieve manier waarop Lybeer schijnbaar onsamenhangende beelden rangschikt, overstijgt het documentair-narratieve dat aan de basis lag om de foto’s te maken. Daartussen lardeert ze menselijke figuren, vacuüm verpakt in lycra pakken. Het verlangen naar een niet-zijn en het besef van de onmogelijkheid zichzelf te overstijgen lijkt aan de basis te liggen van deze selectie. De oudste foto (Seaside Roeselare, 2002) maakte Lybeer in het ouderlijk huis. Een aquarium waar ooit water in gezeten heeft, ligt vol grote schelpen. Meegebracht van een ongetwijfeld onvergetelijke reis. Het aquarium bevindt zich in de badkamer, klinisch witte tegels omringen dit opgedroogd exotisch landschap. De autobiografische positie verraadt dat deze expo veeleer over de existentiële onmacht van de maker gaat dan over de situaties die Charlotte Lybeer in beeld brengt.
Bert DANCKAERT
‘Champagne dreams on a beer budget’ van Charlotte Lybeer tot 18 oktober in Stilll, Laar 12, 2140 Borgerhout. Open wo – za van 14 tot 18u. www.stilll.be
Charlotte Lybeer, ‘TigerLycron’ 2013, 120 x 80
cm, lambda print op dibond
